Dbanie o „zdrowie” formy wtryskowej jest jednym w najważniejszych zadań obsługi w szczególności, gdy pracujemy na powierzonych formach od klientów lub mamy podpisane umowy, które obowiązują producenta dostarczyć w określonym czasie moduły na linie montażowe samochodów, elektroniki czy AGD. Musimy zrobić wszystko, żeby ograniczyć defekty wyprasek i zapewnić poprawną pracę narzędzia.

Jednym z ważnych a czasami zapominanych działań jest bieżąca kontrola systemu odpowietrzania form wtryskowych. Czym jest zatem ten system i co go tworzy.

W każdej formie wtryskowej po jej zamknięciu pozostaje powietrze, które podczas procesu wtrysku jest przepychane przez przepływający strumień tworzywa od punktu wtrysku (przewężka lub dysza GK) aż do końca drogi przepływu, gdzie powinno znaleźć ujście przez kanał/kanały odpowietrzające tworzące w skomplikowanych formach cały złożony system. Kiedy powinniśmy pomyśleć o systemie odpowietrzenia formy? Najlepiej jak najwcześniej. Przy bardzo skomplikowanych formach o złożonej linii podziału może się okazać, że występują w formie naturalne nieszczelności, które powodują, że podczas wypełniania powietrze samoistnie ewakuuje poza formę. Wtedy raczej nie obserwujemy typowych problemów – jak przypalenia na końcu drogi przepływu.

Jeśli mamy szczelne (dobrze spasowane) narzędzie oraz stosujemy tworzywa o dużej płynności (wysoki MFI – wskaźnik szybkości płynięcia) w celu bardzo szybkiego wypełniania gniazda formującego (krótki cykl) – w takim przypadku już na etapie projektowania powinniśmy poświęcić czas i wysiłki, żeby zaprojektować taki układ.

Czym właściwie jest układ odpowietrzenia. Tworzą go lokalne lub obwiedniowe przeszlifowania części formy, gdzie tworzywo dopływa najpóźniej (koniec drogi przepływu) dzięki którym powietrze może zostać wypchnięte przez przepływający strumień tworzywa poza narzędzie. Jest to nic innego jak przewężka, ale dla powietrza, dlatego tak ważne są wymiary punktów odgazowania. Ich głębokość i szerokość są uzależniona od płynności tworzywa (dla łatwo płynącego tworzywa należy stosować małe wymiary kanałów odpowietrzających, natomiast dla tworzyw o dużej lepkości mogą być większe) oraz od objętości gniazda formy (ilości powietrza, które trzeba ewakuować z formy podczas fazy wypełniania).

Nie bez znaczenia jest planowana szybkość wtrysku jaką zamierzamy stosować. Duża szybkość powoduje konieczność wydajnego systemu odgazowania co mocno komplikuje wykonanie takiego systemu w formie. Należy pamiętać, że nawet najlepiej zaprojektowany i wykonany układ odpowietrzający nie będzie prawidłowo działał jeśli nie będzie poddawany systematycznej kontroli i czyszczeniu. Uchodzące z formy powietrze jest zmieszane z gazowymi produktami procesów degradacji, które przechodząc przez szczeliny odpowietrzające powodują kondensację na ich powierzchni co w konsekwencji może doprowadzić do całkowitego zaślepienia ujścia powietrza. W niektórych przypadkach, gdy przetwarzane są tworzywa w górnych zakresach temperatury przetwórstwa lub przemiały albo regranulaty, istnieje poważne niebezpieczeństwo szybszej degradacji i zatkania kanałów odpowietrzających. W takich przypadkach należy nawet kilka razy na zmianę dokonywać inspekcji formy podczas pracy oraz zwracać szczególną uwagę na jakość formowanych wyprasek.