Forma Wtryskowa Jako Najważniejszy Element Procesu
14 grudnia 2022
Forma wtryskowa stanowi jeden z najważniejszych elementów systemu produkcyjnego w technologii wtryskiwania tworzyw sztucznych. Bez niej wtryskarka i wszystkie urządzenia peryferyjne są bezużytecznym wyposażeniem – więc forma to „serce” procesu wytwarzania. Czasem bywa droższa niż wtryskarka, dlatego warto poznać dokładnie jak pracuje i dbać o nią, ponieważ serwis maszyny jest stosunkowo łatwy i możliwy na wykonania na miejscu a serwis i naprawa formy zwykle wiąże się z jej transportem do narzędziowni i niemałymi kosztami.
Podstawową i nadrzędną funkcją formy wtryskowej jest zarabianie pieniędzy dla firmy. Żeby to osiągnąć musimy spełnić kilka ważnych czynników zawiązanych z jakością:
- Jakość użytkowa - estetyka, wygląd, struktura, dokładność wymiarowo kształtowa produkowanych przedmiotów.
- Jakość produkcyjna – trwałość, szybkość pracy, łatwość obsługi i szerokie okno obsługi
- Jakość rynkowa - efektywność produkcji, szybki cykl.
Forma składa się z następujących układów funkcjonalnych:
- gniazdo/gniazda formujące – to zagłębienia wewnątrz formy oddające kształt i wymiary formowanych wyprasek (z uwzględnieniem naddatków na skurcz) połączone z układem przepływowym za pomocą przewężek,
- układ przepływowy – jego zadaniem jest doprowadzenie tworzywa z układu uplastyczniającego do gniazda formy zaczyna się tuleją wlewową a kończy przewężką. Może być zimnokanałowy lub gorącokanałowy.,
- układ chłodzenia/termostatowania – to układ kanałów wewnątrz formy (części stemplowej i matrycowej) wyprowadzony na zewnątrz formy w celu podłączenia do termostatu. W zależności od zastosowanego tworzywa i formowanej wypraski formę albo intensywnie ochładzamy albo ogrzewamy, aby uzyskać odpowiednią strukturę krystaliczną lub spowodować lepsze płynięcie tworzywa,
- układ wypychania – to układ pozwalający na automatyczną pracę i wyformowanie (wyrzucenie z formy) wypraski po zakończeniu fazy chłodzenia. Skomplikowane formy mogą być wyposażone nawet w kilkadziesiąt wypychaczy. Inną metodą jest spychanie za pomocą płyty lub zdmuchiwanie powietrzem formowanych wyprasek.
- układ konstrukcyjny formy – to wszystkie elementy konstrukcyjne formy trzymające płyty stemplowe i matrycowe. Nadają również sztywności narzędziu i pozwalają na płynną, automatyczną i bezawaryjną pracę. Do tego układu zalicza się również napęd rdzeni, listwy prowadzące, układy formujące gwinty wewnętrzne i inne związane z funkcjonalnymi ruchami formy. Bardzo często korzysta się z gotowych znormalizowanych części konstrukcyjnych formy (płyty stemplowe, matrycowe, wypychaczy, tuleje wtryskowe, gotowe systemu GK, elementy prowadzące itp.),
- układ ustalający i prowadzący – w jego skład wchodzą elementy prowadzące jak słupy i inne elementy odciążające konstrukcję samej formy i przenoszące naprężenia związane z masą formy.
Każda forma wtryskowa jest unikalna (chyba że robimy tak zwanego dubla i już wiemy co działa dobrze a co źle w formie), każda ma inny kształt, kinetykę procesu wypełniania. I pomimo stosowania programów komputerowych na etapie projektowania, jeszcze długo doświadczenie i znajomość rozwiązań konstrukcyjnych, ale i nowinek technicznych będzie gwarantem sukcesu w tym ważnym etapie przygotowania i wdrażania nowych projektów.